انواع روکش چاپ (سلفون، لمینیت، یووی و ورنی)
20 تیر, 1403
توسط گروه دیجیتال مارکتینگ طرح و نقش
پوشش‌های روی چاپ در واقع یکی از مهم ترین خدمات پس از چاپیا قبل از چاپ می‌باشد که باعث زیبایی و مقاوت کار چاپی می‌شوند. دقت داشته باشید بعضی اوقات وجود پوشش روی محصول چاپی الزامی‌است یعنی اگر بخواهید روی کاغذ گلاسه 300 گرمی‌چاپ بزنید و سپس کاغذ خود را تا کنید باید حتما از روکش سلفون استفاده کنید زیرا باعث شکستگی لبه‌های کاغذ می‌شود. امروزه تنوع روکش‌ها در صنعت چاپ بسیار زیاد شده است که کیفیت و قیمت متفاوت خود را دارند. برای اشاره به برخی از روکش‌ها می‌توان به روکش سلفونی، لمینیت، یووی و … اشاره کرد.
سلفون‌ها
یکی از رایج ترین روکش‌ها که بسیار در محصولات چاپ استفاده می‌شوند سلفون‌ها هستند که علاوه بر اینکه باعث استحکام کارتان می‌شود باعث زیباییه کار نهایی نیز می‌شوند و باعث بهتر دیدن شدن چاپمی‌شوند. البته توجه داشته باشید سلفون‌ها مانند لمینیت ضخامت کارتان را افزایش نمی‌دهند. بیشترین مصرف سلفون‌ها روی کاغذ گلاسه می‌باشد به خصوص در چاپ بروشورها و چاپ کاتالوگ‌ها می‌باشد زیرا هنگام تا کردن با شکستگی مواجه می‌شوند در اصل سلفون از شکستگی لبه خط تا جلوگیری می‌کند. جالب است بدانید استفاده از سلفون برای چاپ پوستر دیواری باعث دید بسیار بیشتر می‌شود. در چاپ انواع کارت ویزیتهای ساده نیز از روکش سلفونی استفاده می‌شود که قیمت پایین تری نسبت به سایر پوشش‌های چاپ دارند.
انواع سلفون‌ها
سلفون‌های ساده معمولا به صورت مات یا براق روی محصولات چاپی قرار می‌گیرند که باعث براق شدن یا مات شدن کارتان می‌شود. قیمت هر دو سلفون یکی می‌باشد و انتخاب هر کدام به سلیقه شما بستگی دارد. البته نوع دیگر سلفون‌ها که قیمت بسیار بالاتری دارد سلفون مخملی می‌باشد که نسبت به سلفون‌های مات و براق قیمت بالاتر دارد. ظاهر سلفون‌های مخملی مانند سلفون مات می‌باشد و هنگام دست کشیدن روی آن سطح مخملی را حس می‌کنید. معمولا سلفون‌های مخملی بخاطر گران تر بودن کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. سلفون‌ها به دو روش حرارتی و چسبی توسط دستگاه سلفون کشی روی کار قرار می‌گیرند سلفون کشی حرارتی قیمت بالاتری دارد و البته کیفیت بهتری نیز دارد. یکی از معایب سلفون‌ها این است که ممکن بعد از برش و با خط تا مقدار کمی‌حباب در کار ایجاد شود.
روکش سلفون
محاسبه قیمت روکش سلفون
برای محاسبه قیمت سلفون باید اول از همه قیمت هر سانت سلفون کشی را داشته باشیم. فرمول محاسبه قیمت تمام شده برای سلفون کشی به شرح زیرا می‌باشد:
طول کاغذ * عرض کاغذ * قیمت سلفون کشی * تعداد کار
دقت داشته باشید گرماژ کاغذ در قیمت سلفون کشی هیچ تاثیر ندارد، اما برای سلفون کشی باید حداقل از کاغذ گلاسه 150 گرمی‌استفاده کنید.
روکش لمینیت
نوع بعدی پوشش‌ها در چاپ که بسیار متداول می‌باشد روکش لمینیت است در واقع با روکش لمینیت استحکام محصول چاپی خود را می‌توانید بالا ببرید. لمینیت در اصل یک روکش پلاستیکی ضخیم می‌باشد که روی محصول چاپی قرار می‌گیرد. لمینیت‌ها بیشترین استفاده را در چاپ کارت ویزیتهای لمینیت مات و براق دارند. لیمنیت‌ها ضخامت مختلفی از 50 تا 700 میکرون دارند. نکته مهم تر اینکه قیمت لمینیت از سلفون خیلی بالاتر است ولی استحکام خیلی بیشتری نسبت به سلفون‌ها دارند ولی وقتی یک کاری لمینیت شده باشد دیگر قابلیت تا شدن ندارد. در نتیجه برای چاپ بروشورها و یا کارهایی که نیاز به تا کردن می‌باشد از لمینت استفاده نمی‌کنند. روکش لمینیت معمولا به صورت مات و براق عرضه می‌شود البته نوع مات آن گران تر می‌باشد. لمینیت کردن محصول چاپی به دو صورت حرارتی و سرد انجام می‌شود البته در نظر داشته باشید نوع لمینیت هر کدام متفاوت می‌باشد. نکته مهم اینکه برای روکش لیبل‌ها نمی‌توانید از پوشش لمینیت استفاده کنید.
ویژگی‌های روکش لمینت
روکش لمینیت به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد .در زیر به ویژگی‌های روکش لمینیت می‌پردازیم:
- محافظت در برابر چربی‌ها و آسیب دیدن و همچنین لکه‌ها
- باعث افزایش کیفیت طرح چاپی می‌شود
- از تا شدن ورقه‌های چاپی جلوگیری می‌شود
- در برابر قطرات آب از کار چاپ شده محافظت می‌کند یعنی حالت ضد آب بودن ایجاد می‌کند
- دارای دستگاه‌های رومیزی خانگی می‌باشد و می‌توان برای مصارف تعداد کم از آن استفاده کرد
- برای لمینیت کردن همه سایز‌ها کاربرد دارند
- ورقه‌های لمینت در انواع اندازه‌ها و ضخامت‌ها متناسب با نیاز مصرف کننده عرضه می‌شود
لمینیت حرارتی
لمینت حرارتی
یکی از روش‌های لمینیت کردن می‌باشد که اساس کار آب با حرارت و پرس می‌باشد. اول از همه کاغذ مورد نظر را وسط لمینیت براق یا مات قرار می‌دهید و سپس داخل دستگاه وارد می‌کنید. دستگاه لمینیت حرارتی توسط هیتر و پرس لمینیت را گرم کرده و سپس عمل لمینیت انجام می‌شود. همچنین شما می‌توانید دستگاه رومیزی لمینیت حرارتی را تهیه کنید و کار‌های تکی خود را با این دستگاه انجام دهید که قیمت بالایی هم ندارد و به راحتی روی میز جا می‌شود. این دستگاه‌های لیمنت حرارتی تا سایز A3 را لمینیت می‌کند.
لمینیت سرد
در این روش روکش لمینیت دیگر توسط حرارت با کاغذ چسبیده نمی‌شود در واقع در این روش دیگر نیازی به حرارت نیست. در روش سرد خود لمیینت همانند سلفون دارای چسب می‌باشد و به صورت رولی می‌باشد و فقط کافی است لمینیت پرس شود تا فرآیند تکمیل گردد. معمولا برای کار‌های بزرگتر و تیراژ بالاتر مانند چاپ کارت ویزیت‌ها از این روش استفاده می‌شود که استحکام بیشتری نسبت به روش بالا دارد. روش لمینت سرد برای کاغذ‌هایی که به حرارت حساس هستند بسیار مناسب هستند و به راحتی قابل انجام می‌باشند.
روکش یووی
استفاده از یووی در خدمات پس از چاپ باعث براق تر شدن کارتان می‌شود ولی به استقامت کارتان اضافه نمی‌کند. یووی در کارهایی که خط تا دارند از شکستگی جلوگیری نمی‌کنند و باید از همان سلفون استفاده کنید. هزینه یووی نسبت به سلفون کمتر است و در بسیاری از مواقع مانند یووی برجسته بر سلفون مزیت دارد. روکش‌های یووی توسط اشعه فرابنفش خشک می‌شوند و به دوصورت مات و براق قابل انجام می‌باشند که البته امروزه یووی براق بیشترین مصرف را دارد.
در ادامه به بررسی انواع یووی‌ها می‌پردازیم:
یووی سلیندری (یووی کل کاغذ)
در یووی سیلندری کاغذ به طور کامل وارد مخزن یووی بدون فیلتر می‌شود و هنگام خروج تمام سطح آن را یووی فرا می‌گیرد. در یووی سیلندری کل کار براق می‌شود. قیمت یووی سیلندری که از یووی برجسته که در ادامه به آن می‌پردازیم پایین تر است. معمولا از یووی سیلندری برای کار‌های ارزان قیمت مانند چاپ کارت ویزیت ارزان و چاپ لیبل ارزاناستفاده می‌شود.
یووی برجسته
یووی برجسته
یووی برجسته یا یووی موضعی نوع دیگر از روش‌های یووی می‌باشد که بسیار کارآمد و باعث زیبایی کارتان می‌شود. در یووی موضعی شما می‌توانید برخی قسمت‌هایی که می‌خواهید را با یووی براق کنید. برای مثال تصور کنید یک کار چاپی آماده سفارش دارید که می‌خواهید فقط قسمت‌های مهم مانند نام شرکت و لوگو و یا عکس‌ها یووی بخورند در این حالت باید از یووی موضعی استفاده کنید. نکته قابل توجه این است که برای یووی موضعی باید یک فایل برای قسمت یووی خود آماده کنید و تمام قسمت‌هایی که می‌خواهید یووی قرار بگیرد را مشکی کنید و فایل را به لیتوگرافی بدهید. همانطور که قبلا گفته شد وظیفه لیتوگرافی چاپ روی زینک‌های چاپی می‌باشد، اما وظیفه دیگر آنها تهیه فیلم برای قسمت‌های یووی موضعی نیز می‌باشد. بعد از تهیه فیلم، مرحله روکش یووی انجام می‌شود و این بار کاغذ درون مخزن یووی وارد می‌شود ولی قسمت‌هایی که قرار است یووی بشود توسط آن فیلم لیتوگرافی مشخص می‌شود.
انواع یووی‌های موضعی
جالب است بدانید خود یووی موضعی دارای حالت‌های مختلف می‌باشد برای مثال در یووی موضعی برجسته مقدار برجستگی کار نسبت به یووی موضعی بیشتر است. نوع دیگر یووی شنی نام دارد که قسمتی که می‌خواهید با افکت یووی شنی انجام می‌شود که باعث زیبایی کارتان می‌شود البته یووی شنی قیمت بالاتری نیز دارد. به طور کلی یووی‌های موضعی بیشتر برای زیبایی کار استفاده می‌شوند و برای قسمت‌های مهم به کار می‌روند همچنین اگر قرار باشد در قسمتی از کارتان با خودکار بنویسید باید با استفاده از یووی موضعی آن قسمت را یووی نزنید زیرا روی روکش یووی نمی‌توانید با خودکار بنویسید.
از کجا بفهمیم یک کار سلفون خورده است یا یووی؟
سوالی که برای اکثر افراد که می‌خواهند از روکش استفاده کنند این است که از کجا بفهمند روی کاغذ مورد نظر سلفون آمده است یا یووی؟ اول از همه باید بدانید شباهت یووی با سلفون به قدری زیاد است که ممکن است با چشم قابل تشخیص نباشد یعنی هر دو تقریبا به یه اندازه براق هستند. پس چه باید کرد؟ فقط کافی است مقداری از کاغذی روکش دارد را پاره کنید در این حالت اگر روی کار سلفون قرار گرفته باشد اولا در مقابل پاره شدن مقاومت می‌کند و اینکه در هنگام پاره شدن سلفون آن بلند می‌شود و به راحتی قابل مشاهده می‌باشد ولی اگر روی کار یووی قرار گرفته باشد مقاومت چندانی هنگام پاره شدن اضافه نمی‌کند.
روکش یووی
روکش ورنی
یکی دیگر از روکش‌ها که بخاطر قیمت پایین محبوب است روکش ورنی است. روکش ورنی باعث شارپ تر شدن و استحکام بیشتر متن و تصاویر چاپ شده می‌شود. همانطور که می‌دانید طرح‌های چاپ شدن ممکن است با گذر زمان کیفیت چاپ خود را از دست بدهند. به همین خاطر از روکش ورنی استفاده می‌کنند تا از چاپ محافظت کند و مدت زمان بیشتری کیفیت چاپ را حفظ کند. اما روکش ورنی در برابر مواد مختلف شیمیایی مقاوم نمی‌باشد و به همین خاطر جزو روکش‌های کم استقامت می‌باشد. روکش ورنی به دو صورت گرم و سرد انجام می‌شود که در ادامه به آن می‌پردازیم.
روکش ورنی به روش سرد
در این روش، ورنی به نسبت معینی با مرکب ترکیب می‌شود و هنگام چاپ روی کاغذ منتقل می‌شود. در این روش تفاوت کار چاپی قابل مشاهده نیست ولی باعث تثبیت رنگ در چاپ افست می‌شود. اضافه کردن ورنی باعث افزایش مقاومت در برابر خط و خش نیز می‌باشد و اکثرا در چاپ افست استفاده می‌شود. دقت داشته باشید این روش فقط در چاپ افست کاربرد دارد و در چاپ دیجیتال کارایی ندارد. دلیل اضافه کردن ورنی برای خشک شدن سریعتر و تثبیت رنگ بعد از چاپ افست می‌باشد.
روکش ورنی به روش گرم
روکش ورنی گرم در واقع با استفاده از فیلم لیتوگرافی انجام می‌شود و ورنی را با توجه به فیلم ساخته شده به محل طرح مورد نظر انتقال می‌دهند و باعث می‌شوند آن قسمت براق شود. در روکش ورنی گرم در انواع چاپ کاتالوگ‌ها، چاپ بروشورها، چاپ تراکت‌ها و … استفاده می‌شود.
تفاوت روکش یووی و روکش ورنی
ممکن است با توضیحات بالا سردرگم بشوید و نتوانید اختلاف روکش ورنی و روکش یووی را درک کنید. به طور کلی روکش ورنی برای تثبیت رنگ‌ها در چاپ کاربرد دارد و زیاد در نگاه مشخص نمی‌شود اما یووی کاملا باعث براق شدن کار می‌شود. همچنین سطح دلخواه توسط روکش‌های یووی براق می‌شود.
سلفون و لمینیت
سلفون و لمینت در چاپ دیجیتال
سلفون و لمینیت پوشش نازک و اغلب پلاستیکی که روی جلد کتاب و مجله برخی از پوسترها و مانند آن می‌کشند تاهم زیبایی آن بیشتر شود و هم ضربه‌های ناخن و مانند آن کم تر بر روی جلد خش ایجاد کند. لمینیت کردن یکی از سریع‌ترین و ساده‌ترین روش‌های محافظت از کار چاپی است. در سیستم لمینیت با چسبیدن لایه بسیار نازک و شفاف پلاستیکی بر یک یا دو طرف یک کار چاپی، از آن در برابر رطوبت و سایر آسیب‌های محیطی، محافظت شده و محصول چاپ شده‌‌ی نهایی در برابر آب و پارگی مقاوم می‌شود. به علاوه لمینیت، شدت رنگ‌ها و کنتراست رنگی در تصاویر چاپ شده را بهبود می‌بخشد. تصاویر چاپ شده با رنگ‌های درخشان، بیانگر کیفیت بالاتری هستند. لمینیت مانع از چین و چروکیدگی، لک‌شدن، آفتاب خوردگی، سیاه شدگی، پریدگی رنگ و یا چربی، اثر انگشت و سایر آسیب‌های موجود در محیط، بر کار چاپ شده می‌شود.
سه نوع از دستگاه‌های لمینیت (Laminators) که اغلب در چاپ دیجیتال به کار می‌روند عبارتند از:
- لمینیتورکیسه‌ای یاکتابچه‌ای:لمینیت کیسه‌ای یا کتابچه‌ای شامل دو قطعه فیلم پلاستیکی از پیش بریده شده است. یک لایه چسب حرارتی نیز روی یکی از این فیلم‌ها را می‌پوشاند. برای اینکه این دو قطعه فیلم پلاستیکی حالت کیسه پیدا کنند، از لبه‌های دو فیلم از یک طرف به هم چسبانده و درزبندی (seal) می‌شوند. پس از این کار دو قطعه فیلم حالت یک کتابچه را به خود می‌گیرند که می‌توان کار چاپی را درون آن قرار داد. ابعاد فیلم‌ها باید بزرگتر از کار چاپی باشد به گونه‌ای که به راحتی کار چاپی را پوشانده و لبه‌های آنها به یکدیگر چسبانده شود. لمینیت کیسه‌ای را می‌توان با یک قطعه فیلم نیز انجام داد. در این حالت یک قطعه فیلم پلاستیکی را از وسط، خط (Creasing) می‌زنند و سپس آن را تا می‌کنند و بعد کار چاپی را درون آن قرار می‌دهند. به این نوع لمینیت، لمینیت کیسه‌ای پروانه‌ای (Butterfly) می‌گویند، زیرا پس از خط اندازی روی فیلم و تا کردن آن، شکلی شبیه به بال‌های پروانه پیدا می‌کند.پس از قرار دادن کار چاپی بین دو قطعه فیلم کیسه‌ای حاوی سطح چاپ شده، فیلم، لمینیت و چسب از میان نوردهای گرم تحت فشار عبور می‌کند تا کلیه لایه‌های چسبناک به‌طور کامل به یکدیگر جوش بخورند.
- لمینیتورهای رول حرارتی:این نوع لمینیتورها از یک یا دو رول بزرگ فیلم استفاده می‌کنند. یک روی این فیلم دارای چسبی است که هنگامی‌که در معرض حرارت قرار می‌گیرد، فعال می‌شود. این چسب هنگامی‌که کار چاپی از درون لمینیتور عبور می‌کند روی کار می‌چسبد. در هنگامی‌که کار با استفاده از فرایند دیجیتال چاپ شده باشد، میزان چسبندگی فیلم لمینیت به لایه مرکب به نوع، جنس مدیا و همچنین نیرویی چسبندگی بین لایه حرارتی و لایه مرکب بستگی دارد. یکی از رول‌ها بالای ماشین نصب شده و رول بعدی همزمان در زیر ماشین نصب می‌شود. رول بالایی روی کار را لمینیت کرده و همزمان رول پایینی پشت کار را لمینیت می‌کند. به این فرآیند کپسوله کردن (Encapsalation) یا محصور کردن کار چاپی بین دو لایه فیلم می‌گویند. البته کار را می‌توان به صورت یک رو نیز لمینیت کرد. در بسیاری موارد به‌طور معمول نیازی به لمینیت کردن پشت کار وجود ندارد. نوع هیبرید دستگاه‌های لمینیت می‌تواند با استفاده از مواد حرارتی روی کار را لمینیت کند. این ماشین‌ها قادر نیستند کار را به صورت پشت و رو لمینیت کنند. پس از اتمام لمینیت کار چاپ شده، به‌طور معمول به یک تیغه تیز جهت جدا کردن کار لمینیت شده از ماشین نیاز است. تعداد سیلندرها در لمینیتورهای مختلف متفاوت است. فیلم لمینیت به محض وارد شدن به ماشین لمینیتور از میان سیلندرها عبور می‌کند؛ سیلندرهایی که حرارت را به طور یکسان در همه جای فیلم پخش کرده و سبب جوش خوردن لایه‌های فیلم به کار چاپی در طول این روند می‌شوند.
- لمینیتورهای رول سرد:(Cold Roll Laminators)لمینیتورهای رول سرد و لمینیتورهای کیسه‌ای سرد از حرارت جهت لمینیت کردن کار استفاده نمی‌کنند. روی فیلم در این گونه لمینیت‌ها نسبت به فشار حساس(pressure-sensitive) است، بدین معنی که فیلم دارای سطحی چسبناک است که در تماس با سطح کار چاپ شده به آن چسبیده و جوش می‌خورد. این روش برای لمینیت کردن محصولات چاپی که حرارت به آنها آسیب می‌رساند بسیار مناسب است؛ به طور مثال می‌توان از مرکب‌های پایه مومی(wax-based inks) که در اثر گرما ذوب می‌شوند یا محصولات چاپی حساس به حرارت (temperature-sensitive)که برای آنها از چسب حساس به فشار(pressure-sensitive) استفاده می‌شود، مانند وینیل یا سایر پلاستیک‌های زود ذوب نام برد.
گروه چاپ و تبلیغات طرح و نقش (هنر مدرن)با بیش از 18 سال سابقه در زمینه چاپو تبلیغات، با تکیه بر افراد متخصص و ماشین آلات مدرن و با ارائه سرویس‌های جامع تبلیغاتو چاپقادر است ایده‌ها و خواسته‌های تجاری شما را به صورتی عملیاتی پیاده سازی نماید. باعث افتخار ما خواهد بود تا بتوانیم مجری و مشاوردر زمینه رشد و پیشرفت تجاری شما باشیم. جهت مشاوره با کارشناسان ما لطفا تماسحاصل فرمایید.
این مقاله زیر مجموعه خدمات چاپ/ چاپ دیجیتال/ چاپ افست/ چاپ فضای داخلی/ چاپ فضای خارجی/ چاپ استیکر(وینیل) می‌باشد.
کلمات کلیدی: گروه چاپ و تبلیغات طرح و نقش، روکش چاپ، پوشش چاپ، سلفون، لمینیت، براق، مات، یووی، ورنی، چاپ افست، چاپ دیجیتال، چاپ فضای داخلی، چاپ فضای خارجی، چاپ استیکر، لمینیت سرد، لمینیت گرم. روکش یووی، یووی سیلندری، یووی برجسته، روکش ورنی، لمینیتور کیسه ای، لمینیتور کتابچه ای، لمینیتور رول حرارتی، لمینیتور رول سرد